De krant

1. Dagbladen in België

Vlaanderen heeft een groot aantal dagbladen. Een dagblad is een krant die elke dag verschijnt. Elke dag worden er bijna 1 miljoen kranten verspreid. Veel kranten verschijnen van maandag tot en met zaterdag. Sommige kranten verschijnen ook op zondag.

Afkomst van het woord 'krant'

Het woord 'krant' is van het Franse woord 'courant' afkomstig. Vrij vertaald betekent dat 'actueel', of 'gangbaar'. Dat woord werd ook in Vlaanderen en Nederland meer en meer gebruikt en kreeg Nederlandse klanken. Het woord 'krant' is geboren.

Van courant naar krant

Krantenwoordenschat

Een ander woord voor een krant is dagblad. Daarin hoor je dat een krant een blad is dat elke dag verschijnt. Daarin staat het nieuws van de dag ervoor. Mensen lezen kranten om:

te weten wat er in de wereld gebeurt.
meer informatie te weten te komen over bepaalde onderwerpen.
het nieuws te kunnen nalezen.

Het eerste blad van de krant noemen we de voorpagina of de frontpagina. Daar vind je het hoofdartikel. Je herkent het hoofdartikel aan de vette titel die erboven staat. Een titel boven een artikel noemen we de krantenkop, of gewoonweg kop. Meestal staat er ook een foto bij om de aandacht van de lezer te trekken.

DE VOORPAGINA

NAAM VAN DE KRANT

TITEL VAN HET ARTIKEL = KRANTENKOP

HOOFDARTIKEL

FOTO om de aandacht te trekken

RECLAME om de krant betaalbaar te houden

Een krant bestaat uit verschillende bundeltjes. Zo'n bundeltje noemen we een katern.

Over katernen heb je al eens gehoord in het thema van communicatie. Als je het niet meer zo goed weet wat dat juist is, dan moet je dit filmpje maar eens opnieuw bekijken.

Hoe worden boeken vandaag gemaakt?

Het nieuws in de kranten staat gesorteerd in verschillende rubrieken. Het nieuws wordt gesorteerd in 'nieuwsrubrieken' en 'rubrieken die geen nieuws zijn.

NIEUWSRUBRIEKEN

- binnenlands nieuws

- buitenlands nieuws

- sportnieuws

- politiek nieuws

- stad- en streeknieuws

Een rubriek staat vaak bovenaan een pagina vermeld. Zo kan je snel jouw favoriete rubriek terugvinden.

ANDERE RUBRIEKEN

- weerbericht

- cultuur

- advertenties

- reclame

- spelletjes en kruiswoordraadsels

Van alle niet-nieuws rubrieken nemen reclame en advertenties duidelijk de meeste plaats in. In de ene krant is dat al wat meer dan in een andere krant. Meestal gaat het om 1/10 van de krant!

In een krant moet wel reclame staan. Om reclame of advertenties te plaatsen, moet je geld betalen aan de krant. Dat geld gebruikt de uitgever om de prijs van een krant laag te houden.

Reclame over een magazine. 'Knack' betaalt hiervoor geld aan de krant om dit te publiceren.

Meer weten over reclame?

2. Hoe komt een krant tot stand?

Elke dag verschijnt er dus een nieuwe krant. Dat betekent dat er maar weinig tijd is om een krant te maken. Daarom werken er heel wat mensen mee om zo'n krant tijdig klaar te krijgen.

De journalisten

Op de redactie van een krant werken gemakkelijk 100 journalisten zoals:

(De voorbeeldpersonen werken soms voor TV ipv de krant, dat maakt het herkenbaar voor jullie)

a. De reporters of verslaggevers

Zij verzamelen op de plaats van het gebeuren allerlei nieuwsfeiten. Ze maken interviews, wonen persconferenties bij, ...

Rudy Vranckx is een reporter.

b. De redacteurs

Dit zijn journalisten in vaste dienst bij een dagblad. Zij werken op de redactie van de krant zelf.

Zij schrijven de eigenlijke krantenartikels. Ze gebruiken daarbij nieuwsfeiten die de reporters binnenbrengen of die door persagentschappen worden doorgegeven.

Een redacteur heeft meestal zijn eigen specialiteit: bv. sport, politiek, buitenland, mode, ...

c. De persfotografen

Met een reporter gaat vaak ook een fotograaf mee om de gebeurtenis op foto vast te leggen. Die foto wordt gebruikt om het artikel meer aandacht te laten trekken.

d. De hoofdredacteur

Hij/zij is verantwoordelijk voor alle inhoud van de krant. Hij/zij schrijft ook het hoofdartikel.

Hij/zij is 'baas' van alle journalisten en beslist wat er wel en niet in de krant komt.

Daarnaast werken er nog andere mensen:

e. De tekenaars

Zij zorgen voor grappige tekeningen over het nieuws. Zo'n grappige tekening noemen we een 'cartoon'.

Zo'n cartoon of spotprent dient vaak als commentaar of kritiek op actuele gebeurtenissen. Een cartoon kan een karikatuur zijn van bekende mensen of situaties. In een krant staan vaak cartoons van mensen uit de politiek.

f. De redactie van de lay-out

Deze mensen zorgen ervoor dat de verschillende artikels en foto's netjes worden geschikt op de verschillende pagina's van de krant. Vooral de voorpagina krijgt daarbij extra aandacht. Hoe beter de voorpagina eruitziet, hoe beter een krant verkoopt.

g. De drukkers en de drukmachine (= drukpers)

Elke bladzijde van de krant wordt gefotografeerd op soepele metalen platen: de drukplaten. Dat zijn vlakke platen en de tekst staat er gewoon op. Deze platen worden gemonteerd in de drukpersen. Daar worden ze besproeid met water en inkt. De letters en de foto's zuigen de inkt naar zich toe. Alles op de plaat waar geen inkt moet komen, neemt water op.

Een krant wordt in 4-kleuren gedrukt. Daarvoor gebruikt men rood, geel, blauw en zwart. Door de kleuren in een juiste verhouding te mengen, kan je alle andere kleuren maken. Kijk maar hiernaast.

Als je geel en blauw mengt, krijg je groen. Doe je er meer geel bij, dan wordt het lichtgroen. Doe je er meer blauw bij, dan wordt het donkerder.

Zo kan je in de krant ook mooie kleurenfoto's drukken.

In het voorbeeld hieronder zie je een stukje van de foto dat uitvergroot is. Daar merk je dat de foto uit allemaal kleine, gekleurde puntjes bestaat: pixels genaamd.

Per kleur moet er dus een drukplaat gemaakt worden.

In de drukpers zitten ook hele grote rollen papier. Op één rol zit soms wel 15 km papier. Dat is de afstand van Hemiksem naar Lier.

Er wordt niet rechtstreeks op het papier gedrukt. Dan zou de krant immers in spiegelschrift verschijnen. Eerst drukt men op rubberen cilinders. Dan glijdt het papier langs deze cilinders. De tekst staat dan terug leesbaar op het papier. Dit gaat tegen een duizelingwekkende snelheid van wel 60 km per uur.

Wat doet een fotograaf?

Wat doet een fotograaf (2)?

Veerle De Vos werkt voor 'VRT-Nieuws'

Rudy Vranckx werkt voor 'VRT-Nieuws'

Karel Verhoeven is hoofdredacteur bij 'De Standaard'

Wat doen journalisten?

Wat doet een cartoonist?

Meer weten over kleuren?

Meer weten over pixels?

Hoe worden kranten gemaakt?

Nieuwsvergaren

Hoe weten journalisten nu juist waar er iets belangrijks gebeurd is? Zij moeten immers alle nieuws bijeen brengen in de krant.

a. Via Persagentschappen

Elk land heeft wel een persagentschap waar het belangrijkste nieuws van dat land verzameld en doorgegeven wordt (ook aan de pers in het buitenland).

Ze hebben eigen reporters in dienst. Het persagentschap in België heet Belga.

b. Via correspondenten

Een correspondent is een medewerker van een persdienst met een speciale journalistieke opdracht. Een buitenlandse correspondent verslaat het nieuws in een ander land.

c. Tipgevers

In bijna elke gemeente werken medewerkers van de verschillende kranten. Ze kijken aandachtig wat er in hun omgeving gebeurt, interviewen daarover mensen en verwittigen hun krant. Vaak trekken ze zelf ook foto's en/of schrijven een artikel.

Bart Roggeman is zo iemand. Hij schrijft voor Gazet van Antwerpen over nieuws uit onze streek.

d. Op een persconferentie

Een persconferentie is een bijeenkomst om de verzamelde pers in te lichten over een gebeurtenis. Politiekers en ministers organiseren vaak zo'n persconferentie om op 1 moment alles tegen iedereen te vertellen. Journalisten van kranten, maar ook van TV en radio, zijn daar massaal aanwezig.

Wat is een persconferentie?

3. De geschiedenis van de krant

De krant is niet bepaald een recente uitvinding. Al in de tijd van de Romeinen verschenen er soortgelijke nieuwsverspreiders. We zetten enkele belangrijke gebeurtenissen op een rijtje.

In de oudheid

Bij de Romeinen

Julius Caesar zorgt ervoor dat de Acta Diurna wordt uitgegeven. Het is een soort bulletin die dagelijks wordt gemaakt en waarop vooral nieuws over belangrijke staatsmannen geschreven staat. De Acta Diurna werd op openbare plaatsen opgehangen op een wit bord. Iedereen die wou, kon ze komen lezen.

Maar er werden ook berichten geschreven over natuurrampen. De uitbarsting van de Vesuvius in 79 na Christus bijvoorbeeld stond in dit bulletin.

Leven in de buurt van een vulkaan

Bij de Chinezen

Een eerste handgeschreven krant wordt in China in 713 uitgegeven. Ze luistert naar de naam Kai Yuan Za Bao en werd geschreven op zijde.

Deze krant werd verspreid naar de verschillende Chinese provincies.

Hoe wordt zijde gemaakt?

In de nieuwe tijd

De 17e eeuw

De eerste gedrukte krant werd uitgegeven door Johann Carolus in 1605. Dit krantje heette 'Relation' dat wekelijks werd gemaakt en gedrukt in Straatsburg, een stad in Frankrijk.

In 1620 drukte Abraham Verhoeven pamfletten onder de titel 'Nieuwe Tijdinghen'. Het was de eerste krant in regio Antwerpen. Deze krant werd nog niet dagelijks gemaakt.

In de decennia (periode van 10 jaar) hierna werden in andere landen nog kranten opgericht. In Engeland, Frankrijk, Zweden, Denemarken, ... kwamen er steeds meer en meer.

In 1650 was het dan zover. In de stad Leipzig in Duitsland wordt voor het eerst elke dag een krant gedrukt. Deze krant heette 'Einkommende Zeitungen' (vrij vertaald: binnenkomende mededelingen)

Tot 1884 moesten alle letters van een artikel met de hand gezet worden om nadien de krant te kunnen drukken. Denk maar aan het Plantin en Moretus museum dat we bezocht hebben.

Maar in 1884 werd een letterzetmachine uitgevonden. Deze machine zette automatisch getypte letters in de juiste volgorde. Nadien werd een hele regel uit lood gegoten. Die regels werden uiteindelijk in een drukmachine geplaatst. Een tekst kon op deze manier nog sneller gedrukt worden. Door deze machine kwamen er nog meer kranten in de wereld.

De Vesuvius, een actieve vulkaan

Het ontstaan van een vulkaan

Hoe werkt een letterzetmachine?

In onze tijd

In onze 21e eeuw gaat drukken gelukkig heel wat sneller. Daardoor kunnen er elke dag miljoenen kranten gedrukt worden over de hele wereld.

De drukpersen van vandaag worden ook wel rotatiepersen genoemd. Rotatie is een afleiding van roteren wat draaien betekent. Het is dus een drukmachine die werkt met draaiende bewegingen. Bekijk hiernaast de indrukwekkende beelden van zo'n rotatiepers.

Tegenwoordig kan je de krant ook op het internet lezen. Elke krantenwebsite heeft een gratis deel en een betalend deel. Je kan dus alle artikels lezen als je een abonnement hebt. Heb je dat niet, dan kan je maar de helft lezen of enkele, kortere artikels.